Ćwiczenia artykulacyjne
Ćwiczenia wypracowują zręcznie i celowo ruchy warg i języka oraz podniebienia, niezbędne przy wymowie każdej głoski. Dziecko musi mieć wyczucie danego ruchu i położenia poszczególnych narządów mowy. Realizacja każdej głoski wymaga odmiennego ułożenia narządów artykulacyjnych i innej pracy mięśni.
Prezentowane ćwiczenia dotyczą usprawniania warg, języka i podniebienia. Przy ćwiczeniach należy pamiętać o tym, że dziecko z opóźnionym rozwojem mowy może mieć trudności z poszczególnymi ćwiczeniami. Dobór ćwiczeń i ich kolejność powinny być konsultowane z logopedą. Każde ćwiczenie powtarzamy tak długo, dopóki nie zostanie prawidłowo wykonane.
Aby osiągnąć sukces ćwiczymy około 5-7 minut dziennie, a jeżeli to możliwe nawet kilka razy dziennie. Długie ćwiczenia, ale nie systematyczne nie dają oczekiwanego sukcesu.
Przykłady ćwiczeń:
Ćwiczenia warg:
Wszystkie ćwiczenia z tej grupy wykonujemy przed lustrem.
- Górną wargą zaciskamy dolną, dolną kładziemy na górną. Ćwiczenie wykonujemy na przemian.
- Górnymi zębami zaciskamy wargę dolną i mocno wypychamy powietrze.
- Wysuwamy wargi tak jak przy głosce „u" i rozchylamy jak przy głosce „e". Ćwiczenie wykonujemy naprzemiennie.
- Łączymy wargi płasko i rozciągamy tak jak przy głosce „i".
- Lekko wysuwamy wargi do przodu i kierujemy je w prawo i w lewo.
- Ściągamy wargi do przodu i robimy ruch okrężny, najpierw w jedną stronę, później w drugą.
- Górną wargą zasłaniamy górne zęby, dolną wargą zasłaniamy dolne zęby i otwieramy i zamykamy buzię.
- Lekko wysuwamy wargi do przodu i przez zamknięte wargi wypychamy powietrze. Parskamy, następnie cmokamy.
- Ściągamy wargi tak jak do głoski „u" i cmokamy, robimy całuski.
- Ściągamy wargi do głoski „u", wykonujemy całuski, ale tak, żeby było widać zęby.
- Ściągamy wargi jak do głoski „u", robimy ryjek i podciągamy górną wargę do nosa.
- Ściągamy wargi jak do głoski „u" w ryjek i wciągamy policzki do wewnątrz buzi.
- Podobnie ściągamy w ryjek, wciągamy policzki i do tego cmokamy.
Ćwiczenia języka:
Ważne dla tej grupy ćwiczeń jest to, aby buzia była szeroko otwarta, wargi, zęby i szczęka nie biorą udziału w ćwiczeniach. Poprawność wykonanego ćwiczenia kontrolujemy w lustrze.
- Otwieramy szeroko buzię i wysuwamy ostry język. Proszę zwrócić uwagę, że wargi są zupełnie suche, język nie dotyka do warg.
- Język wąski i kierujemy czubek języka w kąciki warg, raz w jedną stronę, raz w drugą.
- Buzia szeroko otwarta, unosimy szeroki język do górnych zębów. Z języka tworzymy miseczkę.
- Unosimy czubek języka na górną wargę, raz język jest wąski, raz szeroki.
- Czubek języka unosimy raz do górnych zębów, raz kładziemy przy dolnych zębach. Proszę zwrócić uwagę na to, że buzia musi być szeroko otwarta.
- Czubek języka uniesiony do górnych zębów. Otwieramy i zamykamy buzię, język nie zmienia swojej pozycji.
- Czubek języka dotyka dolnych zębów, otwieramy i zamykamy buzię, język w tej samej pozycji.
- Czubek języka przesuwa się po wewnętrznej stronie zębów, pomyślmy sobie, że język to miotełka i wymiatamy wszystko, co jest niepotrzebne. Dolna szczęka nie porusza się, pracuje tylko język.
- Język wymiata wszystko zza dolnych zębów.
- Czubkiem języka liczymy górne zęby. Ćwiczenie to powinno być wykonane bardzo precyzyjnie, nie pomijamy żadnego zęba. Miejsca po zębach też liczymy.
- Masujemy językiem podniebienie, buzia musi być szeroko otwarta.
- Czubkiem języka wypychamy policzki, raz z jednej, raz z drugiej strony.
- Wykonujemy okrężne ruchy języka po zewnętrznej stronie zębów przesuwając go z jednej strony na drugą.
- Wyciągamy czubek języka w kierunku nosa i brody.
- Zwijamy język w rulon i dmuchamy.
- Oblizujemy wargi językiem raz w jedną, raz w drugą stronę.
- Przysysamy język do podniebienia i chwilę przytrzymujemy. .Przysysamy lekko czubek języka i mlaskamy, a teraz robimy podobnie tylko środek języka, czubek języka skierowany ku dołowi.
Ćwiczenia podniebienia:
Tę grupę ćwiczeń również wykonujemy przed lustrem.
- Ziewanie obserwujemy w lustrze jak unosi się i opada podniebienie miękkie.
- Głęboko wdychamy powietrze nosem i wydychamy ustami, ważne jest, aby usta były cały czas szeroko otwarte.
- Wdychamy powietrze ustami i wydychamy ustami. Skrzydełka nosa zaciskamy palcami.
- Buzia otwarta, język na dole, naśladujemy gęganie gąski.
- Buzia szeroko otwarta, język na dole - chuchamy.
- Przez rurkę wciągamy głęboko powietrze, tak, aby wata lub styropian przyssał się do rurki, przytrzymujemy i przenosimy na druga stronę.
|